وب 3 چیست ؟

وب 3 چیست؟ بگذارید ابتدا چند سوال از شما بپرسیم. آیا تا به حال اینستاگرام صفحه شما را محدود کرده است؟ از بسته‌شدن و باز‌شدن مجدد حساب کاربری توئیتر ترامپ خبر دارید؟ از فروش اطلاعات خودتان توسط فیسبوک خبر دارید؟ می‌دانستید که گوگل از اطلاعات شما برای نشان‌دادن تبلیغات بهتر و درآمدزایی بیشتر خودش استفاده می‌کند؟ اگر شما هم از این موارد شوکه شدید و از زورگویی پلتفرم‌های قدرت‌مند خسته‌شده‌اید، خبر خوبی برای‌تان داریم. وب 3 راه‌حلی برای تمام این مشکلات است. وب 3 با کمک سایر تکنولوژی‌های روز دنیا مانند بلاک‌چین و هوش مصنوعی و استفاده از نتایج آن‌ها مانند ارزهای دیجیتال، متاورس و NFT به جنگ این پلتفرم‌های قدرت‌مند رفته است. اگر می‌خواهید زودتر از سایرین درباره فناوری‌های روز و آینده دنیا بدانید، در این مقاله همراه ما باشید تا پیروز این جنگ را بشناسیم.

web3 چیست؟

وب 3 از مفاهیم جدید دنیای فناوری است. منظور از Web 3.0 در واقع همان نسل سوم وب است. اگر چیزی درباره نسل‌های قبلی نمی‌دانید، نگران نباشید. زیرا در ادامه درباره‌ی آن‌ها صحبت خواهیم کرد. ابتدا با مثالی ساده مفهوم وب سه را توضیح خواهیم داد.

فرض کنید شما یک فروشگاه کفش دارید. شما اهمیت زیادی به فروش آنلاین می‌دهید. به همین دلیل وب‌سایتی راه‌اندازی می‌کنید. ممکن است بعد از تلاش‌های بسیار به دلیل این‌که گوگل سایت شما را درصفحه اول نتایج نشان نمی‌دهد فروشی نداشته باشید. بعد از نتیجه نگرفتن از وب‌سایت به سراغ شبکه اجتماعی اینستاگرام می‌روید. محتوای خوبی برای اینستاگرام آماده می‌کنید و به کمک تبلیغات 100 هزار فالوور جذب می‌کنید؛ اما اینستاگرام به دلیل تخلف پیج شما را می‌بندد. در نهایت تصمیم می‌گیرید که به عنوان فروشنده در دیجی‌کالا فعالیت کنید. بعد از ثبت تعدادی فروش، یکی از رقیبان شما اقدام به ساخت نظرات منفی علیه شما می‌کند. در نهایت دیجی‌کالا شما را به دلیل عدم رضایت کاربران جریمه می‌کند.

گوگل، اینستاگرام و دیجی‌کالا مثال‌هایی از وب 2 هستند و وب 3 برای حل مشکلات گفته‌شده به وجود آمده است. در نسل سوم اینترنت یک تغیر پارادایم به سمت اینترنت غیرمتمرکز را شاهد هستیم. دیگر قدرت در دست پلتفرم‌ها و شرکت‌های بزرگی مانند گوگل، متا و… نخواهد بود و همه‌ی افراد در تصمیم‌گیری‌های فضای Web3 نقش موثری دارند.

به صورت کلی Web3 نسخه غیرمتمرکز اینترنت است که به کاربران امکان مدیریت داده‌های خودشان را می‌دهد. در واقع وب3 پاسخی به نگرانی کاربران در مورد استفاده پلتفرم‌ها از داده‌های شخصی و حریم خصوصی در اینترنت است. در وب 2، داده‌های کاربران تا حد زیادی توسط شبکه‌های اجتماعی، مرورگرهای وب و وب‌سایت‌ها کنترل می‌شود. اما وب 3 یک نسخه شفاف و مقاوم در برابر سانسور از اینترنت باشد.

صحبت درباره نسل سوم وب از سال 2001 شروع شده است. اما ایده‌ی اصلی آن در سال 2014 توسط «گوین وود» (Gavin Wood) بنیان‌گذار پولکادات و هم‌بنیان‌گذار اتریوم مطرح شد و از سال 2021 توجه‌های بیشتری به این مفهوم جلب شد. در نتیجه ما در حال حاضر در ابتدای راه نسل سوم وب هستیم و برای غیرمتمرکز شدن اینترنت اقدامات کمی صورت گرفته است.

برای غیرمتمرکزشدن اینترنت از فناوری‌های روز دنیا استفاده می‌شود. بلاک‌چین، هوش مصنوعی، متاورس، توکن غیرمثلی، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده فناوری‌هایی هستند که پیشرفت‌شان با پیشرفت وب 3 گره خورده است و در ادامه درباره‌ی رابطه‌ی آن‌ها صحبت خواهیم کرد. ابتدا برای درک بهتر وب3 مروری بر نسل‌های قبلی اینترنت، یعنی وب 1 و وب 2، می‌کنیم.

وب 1 چیست؟

سال 1989 «تیم برنرز لی» (Tim Berners-Lee)ایده‌ی شبکه جهانی وب (World Wide Web) را مطرح کرد. در سال 1990 این ایده اجرایی شد و اولین نسل وب که وب 1 نامیده می‌شود شکل گرفت. در نسل اول اینترنت شرکت‌ها تولیدکننده‌ی محتوا و بیشتر مردم مصرف‌کننده‌ی محتوا بودند. در وب 1 که استاتیک وب (Static Web) یا «وب ایستا» هم نامیده می‌شود، تعاملی بین کاربران وجود نداشت. در این نسل از اینترنت که تا سال 2004 ادامه داشت، کاربران تنها می‌توانستند در صفحات مختلف بچرخند و مطالب دلخواه خودشان را بخوانند.

وب 2 چیست؟

نسل فعلی اینترنت ما وب 2 است. در وب 2 که به آن وب اجتماعی گفته می‌شود کاربران مشارکت‌کننده هستند و تعامل دارند. شرکت‌‌های بزرگ پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام، توئیتر و یوتیوب را در اختیار ما می‌گذارند و ما می‌توانیم در این پلتفرم‌ها محتوا تولید یا مصرف کنیم. برای استفاده از این پلتفرم‌ها باید قوانین این شرکت‌ها را بپذیریم. همچنین آن‌ها می‌توانند از اطلاعات ما در جهت مقاصد خودشان استفاده کنند.

معایب وب 1 و وب 2 چیست؟

همان‌طور که قبل‌تر گفته شد وب 3 برای حل مشکلات وب 2 به وجود آمده است. وب 2 نیز برای حل مشکلات وب 1 ایجاد شد. برای درک بهتر وب 3 بهتر است که نگاهی به مشکلات وب 1 و وب 2 بیاندازیم.

در نسل دوم اینترنت واسطه‌ها نقش پر‌رنگی دارند. شرکت‌های زیادی به عنوان واسطه‌ی ارتباط 2 کاربر با یک‌دیگر قرار گرفته‌اند و هزینه‌های ایجاد ارتباط را کاهش داده‌اند. در نگاه اول این اتفاق بسیار خوب به نظر می‌رسد. اما در حال حاضر این واسطه‌ها بسیار قدرت‌مند شده‌اند و می‌توانند یک عامل خطرناک باشند. این شرکت‌ها

• مالک اطلاعات کاربران هستند؛
• می‌توانند اطلاعات را سانسور یا حذف کنند؛
• می‌توانند اطلاعات کاربران را بفروشند؛
• می‌توانند کاربران را جریمه یا اخراج کنند؛
• می‌توانند محتوای دلخواه خودشان را به مخاطب نشان بدهند؛
• می‌توانند تراکنش‌های مالی کاربران را مسدود کنند.

ویژگی های وب 3 چیست؟

ویژگی‌های زیادی را می‌توان برای وب 3 شمرد که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌شود.

• فراگیری: در وب 3 اینترنت در هر کجا و هر لحظه در دسترس است. در نسل سوم اینترنت کامپیوترها و تلفن‌های هوشمند تنها دستگاه‌های متصل به اینرنت نیستند. فناوری اینترنت اشیا (IoT) به فراگیر بودن Web 3 کمک می‌کند.
• وب معنایی: وب 3، وب معنایی (Semantic Web) نیز نامیده می‌شود. در این نسل کاراکترهای مختلف برای وب معنادار است. در نتیجه تعامل کاربران و ماشین‌ها در اینترنت بهتر از قبل می‌شود.
• متن‌باز‌بودن: پروژه‌های وب سه متن‌باز (Open Source) هستند. درنتیجه همه‌ی افراد جهان می‌توانند نقشی در توسعه‌ی آن داشته باشند.
• عدم تمرکز: در پروژه‌های وب3 مالکیت میان همه‌ی کاربران توزیع می‌شود. به کمک «سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز» (DAO) افراد دارای توکن پروژه صاحب رای خواهند بود و طرح‌هایی اجرا خواهد شد که بیشترین رای مثبت را داشته باشند.

• اعتماد بدون واسطه: در این فضا نیاز به هیچ نهاد ناظر یا واسطه‌ای نیست و کاربران نیاز نیست به یک واسطه اعتماد کنند. سیستم وب 3 شرایطی را فراهم می‌کند که افراد در کنار یک‌دیگر با توجه سیستم پاداش و جریمه فعالیت کنند.
• سیستم مالی مستقل: در پروژه‌های وب 3 نیاز به نهادهای واسط مالی مانند بانک نیز حذف می‌شود. هر پروژه‌ای در نسل سوم اینترنت باید سیستم مالی مجزای خود را داشته باشد که بتوان از آن‌ برای پرداخت درون برنامه‌ای استفاده کرد.
• حفظ حریم خصوصی: در وب 3 هیچ نهادی نمی‌تواند بدون اجازه شما به اطلاعات شخصی‌تان دسترسی داشته باشد.
• خودمختار‌بودن: اتوماسیون یکی از ویژگی‌های حیاتی وب 3.0 است و این اتوماسیون تا حد زیادی توسط هوش مصنوعی تامین می‌شود. در بخش‌های بعدی درباره نقش هوش مصنوعی در وب 3 بیشتر صحبت خواهد شد.

تکنولوژی‌ های اصلی وب 3

بلاک‌چین، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و رایانش مرزی از تکنولوژی‌های اصلی وب3 هستند. در ادامه علاوه بر بررسی نقش 2 تکنولوژی بلاک‌چین و هوش مصنوعی در وب 3، به بررسی رابطه‌ی ارزهای دیجیتال، توکن‌های غیرمثلی و متاورس با وب سه نیز می‌پردازیم.

نقش بلاک‌ چین در وب 3 چیست؟

بلاک‌چین (Blockchain)به معنای زنجیره بلوکی است. در یک تعریف ساده می‌گوییم بلاک‌چین یک دفتر کل توزیع‌شده و غیرمتمرکز است که به صورت زنجیره‌ای از بلوک‌ها ساخته شده است. هر بلوک در این زنجیره، مسئول ذخیره‌سازی نوعی از اطلاعات (مانند سوابق معاملات) است.

اگر به جمله‌های قبل دقت کرده باشید شاید به وجه مشترک بلاک‌چین و وب3 پی برده باشید. کلیدواژه غیرمتمرکز در هر 2 مفهوم مشترک است. بلاک‌چین از پایه‌ای‌ترین فناوری‌های کمک‌کننده در راه‌اندازی وب 3 است. بلاک‌چین‌های متعددی هستند که در پیشرفت وب سه نقش دارند؛ اما مهم‌ترین آن‌ها اتریوم (Ethereum) است.

رابطه ارزهای دیجیتال و وب سه چیست؟

ارز دیجیتال معادل فارسی کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) است و به معنای ارز رمزنگاری شده‌است. این ارز‌ها به وسیله‌ی پروتکل‌های رمزنگاری طراحی شده‌اند، به صورت دیجیتال نگهداری و منتقل می‌شوند، شکل فیزیکی ندارند و تمام سوابق تراکنش‌های مربوط به آن‌ها در بلاک‌چین ثبت می‌شوند. بیت‌کوین و اتر از مشهورترین ارزهای دیجیتال هستند. ارزهای دیجتال را می‌توان سوخت نسل سوم وب دانست. زیرا این ارزها ابزار پرداخت و دریافت وجه کاربران در وب سه هستند.

رابطه متاورس و وب 3 چیست؟

متاورس شبکه‌ای گسترده از محیط‌های مجازی آنلاین است که دنیای فیزیکی را با دنیای آنلاین پیوند می‌دهد. در واقع متاورس نوعی واقعیت مجازی است که کاربران می‌توانند یک زندگی آنلاین شامل کار، تحصیل و تعامل جدا از دنیای فیزیکی در آن داشته باشند. بعضی از افراد ممکن است به دلیل برخی شباهت‌ها متاورس و وب 3 را یکسان بدانند؛ اما در حقیقت متاورس بخشی از وب3 است. متاورس به برقراری تعامل‌های موثرتر در نسل جدید وب کمک می‌کند.

رابطه NFT و Web3 چیست؟

NFT چیست ؟ این کلمه مخفف Non-Fungible Token و به معنای توکن غیرمثلی است. NFT‌ها یک واحد منحصربه‌فرد از داده‌ها در بلاک‌چین هستند. آن‌ها یک گواهی مالکیت دیجیتالی غیرتکراری هستند که برای هر نوع دارایی صادر می‌شوند. برخلاف ارزهای دیجیتال، نمی‌توان آن‌ها را با ارزش معادل، معامله یا مبادله کرد. آن‌ها به طور کلی با استفاده از همان نوع برنامه‌نویسی ارز دیجیتال، مانند بیت‌کوین یا اتر ساخته می‌شوند.

NFT‌ها به شما این امکان را می‌دهند که به طور شفاف مالکیت خود بر مواردی مانند آثار هنری دیجیتال، موسیقی‌ها، داده‌ها، آیتم‌های بازی‌ها و موارد دیگر را اثبات کنید. در نتیجه در فضای وب 3 افراد می‌توانید از NFTها به عنوان ابزاری برای ابراز هویت و اثبات مالکیت خود استفاده کنید.

نقش هوش مصنوعی در وب 3 چیست؟

هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) از تکنولوژی‌های اصلی وب سه است. هوش مصنوعی با آموختن نحوه فعالیت انسان‌ها اقدامات درستی را در زمان‌های درستی انجام می‌دهد. هوش مصنوعی در وب 3 بهترین داده‌ها را با توجه به نیاز کاربران انتخاب خواهد کرد و به آن‌ها نشان خواهد داد. ChatGPT یک نمونه از ربات مبتنی بر هوش مصنوعی است که زبان انسان را متوجه می‌شود و می‌تواند متن‌های بسیار دقیقی مشابه انسان تولید کند.

بلاک‌چین، هوش مصنوعی و دیگر تکنولوژی‌های ذکرشده مانند اینترنت اشیا، رایانش مرزی، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده آینده روشنی را برای وب 3 رقم خواهند زد. آینده‌ای که در آن ماشین‌ها به انسان‌ها برای برقراری ارتباطی بدون واسطه بر بستر شبکه بلاک‌چین کمک خواهند کرد.

مزایای وب 3 چیست؟

قطعا استفاده از تکنولوژی‌های گفته‌شده در نسل سوم اینترنت موجب ایجاد مزایای بسیار برای آن شده است. در ادامه به تعدادی از مزایای وب3 اشاره خواهیم کرد.

• افزایش امنیت: در وب 3 اطلاعات به صورت غیرمتمرکز هستند. در نتیجه هکرها کار سخت‌تری در پیش دارند. آن‌ها برای سرقت اطلاعات یک نفر باید کل شبکه را از کار بیاندازند که تقریبا غیرممکن است.
• مالکیت اطلاعات: کنترل کامل اطلاعات شما در اختیار خودتان هست. شما در صورت تمایل یا در ازای دریافت پاداش می‌توانید آن‌ها را به اشتراک بگذارید.
• بدون سانسور: همان‌طور که گفتیم در وب 3 خبری از واسطه‌ها نیست. در نتیجه امکان کنترل، حذف یا سانسور اطلاعات کاربران وجود ندارد.
• بدون نیاز به اجازه: شما برای فعالیت در وب 3 نیاز به اجازه از سازمانی خاص یا قبول قوانین سازمان‌های واسطه ندارید.

معایب وب 3 چیست؟

هر نوآوری معایبی نیز دارد که با رفع آن‌ها مورد پذیرش عموم افراد قرار می‌گیرد. مهم‌ترین معایب نسل سوم وب عبارتند از:

• مقیاس‌پذیری: غیرمتمرکر بودن باعث کم بودن سرعت تائید و ثبت تراکنش‌ها در بلاک‌چین شده است.
• تجربه کاربری: توسعه‌دهندگان، رابط کاربری مورد پسند مخاطب برای اپلیکیشن‌های حوزه وب 3 در نظر نگرفته‌اند. همچنین به دلیل جدید بودن این فناوری کار‌کردن با اپلیکیشن‌های وب 3 برای کاربران سخت است.
• نبود زیرساخت‌های غیرمتمرکز قدرتمند: در حال حاضر فعالان فضای غیرمتمرکز وب 3 پروژه‌های خود را در فضاهای متمرکزی مانند دیسکورد و توئیتر معرفی می‌کنند. برای عبور از وب 2 باید زیرساخت‌های غیرمتمرکز قدرتمندی ایجاد شود که کاربران به آن‌ها مهاجرت کنند.
• مشکلات قانونی: غیرمتمرکز بودن دنیای وب سه می‌تواند به نفع یا ضرر کاربران باشد. به منفعت‌های آن در مزایا اشاره شد. عدم شناسایی فعالیت‌های خلاف‌کاران از ضررهای مهم این ویژگی است. همچنین اکثر کشورها برای وب 3 قانون خاصی وضع نکرده‌اند و در برابر آن موضع می‌گیرند.

آیا وب 3 وجود دارد؟

در حال حاضر پروژه‌های بلاک‌چینی زیادی در زمینه‌های مختلف وب 3 وجود دارد؛ اما تعداد کمی از افراد از آن‌ها استقبال می‌کنند. با این حال ایده وب 3 بسیار تازه است و جای رشد و تکامل بیشتری در کنار بلاک‌چین‌ها دارد. برای این رشد و تکامل نیاز به زمان است. جالب است بدانید که گذر از وب 1 به وب 2 حدود 10 سال طول کشید. در نتیجه برای گذر از وب 2 که در اوج است به وب3 نیاز به زمان داریم.

سخن پایانی

ما در این مقاله شما را با نسل سوم وب یعنی وب 3 آشنا کردیم. همان‌طور که اشاره کردیم NFTها نقشی اساسی در وب 3 دارند و برای ابراز هویت و اثبات مالکیت در این فضا استفاده می‌شوند. در نتیجه وب سه و توکن‌های غیرمثلی به یک‌دیگر گره خورده‌اند و برای آشنایی با هر کدام باید دیگری را نیز به خوبی بشناسید. اگر مایل به فعالیت و آشنایی بیشتر با دنیای NFTها هستید، سایت RamziNFT را دنبال کنید.

این مقاله حاوی توصیه یا پیشنهاد اقتصادی رمزی‌ان‌اف‌‌تی نیست. خطر از‌دست دادن سرمایه در هر سرمایه گذاری وجود دارد و سرمایه گذار باید پس از مطالعه و تحقیق، خود تصمیم نهایی را اتخاذ کند و مسئولیت تبعات آن را بر‌عهده بگیرد.

موضوعات مرتبط

بهترین ایده برای nft – بازی NFT – کالکشن های nft – قیمت nft میمون – خرید NFT – کیف پول ان اف تی